- επιδημιολογία
- Κλάδος της ιατρικής που από τα μέσα του 19ου αι. μελετά τον τρόπο με τον οποίο εξαπλώνονται τα νοσήματα, κυρίως εκείνα που πλήττουν μεγάλο αριθμό ατόμων σε περιορισμένο χώρο και χρόνο. Όταν μία μεταδοτική νόσος εμφανίζεται σταθερά σε έναν πληθυσμό για μακρό χρονικό διάστημα, τότε θεωρείται ότι η νόσος ενδημεί. Η σύγχρονη ε. δεν περιορίζεται στη διερεύνηση των τρόπων και οδών μετάδοσης των λοιμωδών μόνο νοσημάτων, δηλαδή αυτών που οφείλονται σε ιούς ή μικρόβια, αλλά ενδιαφέρεται και για παθήσεις που οφείλονται σε παράσιτα (όπως η αγκυλοστομίαση και η εχινοκοκκίαση) και ακόμα για εκείνες τις παθολογικές καταστάσεις που οφείλονται σε ένδεια ορισμένων ουσιών από τη διατροφή μερικών πληθυσμών, εξαιτίας περιβαλλοντικών ή οικονομικών παραγόντων, για παράδειγμα οι αβιταμινώσεις, το σύνδρομο κβασιορκόρ κ.ά. Επίσης, επεκτείνει το αντικείμενό της και στη μελέτη μη λοιμωδών νόσων, όπου η παθογένεια είναι λιγότερο σαφής, και των προδιαθεσικών σε αυτές παραγόντων, όπως της στεφανιαίας νόσου, του σακχαρώδη διαβήτη, των νεοπλασμάτων.
Πολυάριθμοι είναι οι παράγοντες που συμβάλλουν στην εκδήλωση μιας επιδημίας. Από τους σημαντικότερους είναι: η ύπαρξη εστιών του νοσογόνου παράγοντα (ασθενείς άνθρωποι ή ζώα, υγιείς φορείς ή επιδημική έξαρση ενδημίας), η λοιμογόνος δύναμη του παθογόνου παράγοντα, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της νόσου (ενδεχόμενη ύπαρξη μολυσματικών βλαβών που έρχονται σε επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον), ο τρόπος αποβολής του λοιμογόνου παράγοντα, η ανθεκτικότητα του μικροβίου ή ιού στο περιβάλλον, η οικολογία των ζώων που ενδεχομένως δρουν ως φορείς ή ως ξενιστές (π.χ. τα έντομα), η δυνατότητα μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο και οι συνήθειες του πληθυσμού, οι συνθήκες υγιεινής και η γενική αντίσταση του οργανισμού (διατροφή, ψυχική κατάσταση) και η ανοσοβιολογική αντίσταση, οι συνθήκες του κλίματος, οι δυνατότητες προφύλαξης και θεραπείας κ.ά.
Γιατροί εξετάζουν ένα παιδί στη διάρκεια επιδημία χολέρας στην Ινδία (φωτ. ΑΠΕ).
Οι επιδημίες εξακολουθούν να πλήττουν με δραματικό τρόπο κυρίως τις αναπτυσσόμενες χώρες του Τρίτου Κόσμου· στη φωτογραφία, διαδήλωση πολιτών στην Μπουρκίνα Φάσο, στη διάρκεια διεθνούς διάσκεψης για το AIDS, τον Δεκέμβριο του 2001 (φωτ. ΑΠΕ).
* * *ηκλάδος τής ιατρικής που μελετά τα αίτια, τη μετάδοση και την αντιμετώπιση τών επιδημιών.
Dictionary of Greek. 2013.